Historia pisanek

Skąd pochodzi tradycja wykonywania pisanek?

Najstarsze barwione jajka zostały odnalezione na terenie starożytnej Mezopotamii. Jednak pojawiają się one również w starożytnym Egipcie oraz w mitologii greckiej. Zwyczaj ozdabiania jaj był obecny także w czasach cesarstwa rzymskiego. Najstarsze pisanki odnalezione na terenie Polski pochodzą z X wieku.

Najczęstszym sposobem wykonywania pisanek było tworzenie wzorów gorącym woskiem. Następnie gotowano jajka w łupinach cebuli, dzięki czemu pisanki nabierały czerwonej barwy. Chociaż początkowo pisanki związane były z pogańskimi obrzędami, kościół katolicki uznał jajko za symbol Zmartwychwstania.

Dawniej ozdabianiem jajek zajmowały się jedynie kobiety i zaczynały to robić w Wielki Piątek. Zazwyczaj zbierały się one w jednej izbie i żaden mężczyzna nie miał prawa wejść do tego pomieszczenia. Pisanki stanowiły prezent dla najbliższej rodziny, a także przyjaciół i krewnych. Otrzymanie ozdobionego jajka zawsze oznaczało, że dający obdarza sympatią obdarowywanego. Młode dziewczęta mogły obdarować chłopców pisankami i dzięki temu nie być oblanymi w Poniedziałek Wielkanocny. Chłopiec, który najbardziej podobał się danej dziewczynie, otrzymywał od niej najpiękniejszą pisankę.

Z tradycją pisanek wiąże się również wiele zabaw. Jedną z najpopularniejszych była walatka, która polegała na tym, że dwie osoby trzymały w rękach jajka i uderzały ich czubkami o swoje kraszanki. Ten, który zachował jajko w całości wygrywał. Innym wariantem tej zabawy było turlanie jajka po stole, w taki sposób, aby się ze sobą zderzyły. Także wygrywała osoba, której jajo było nienaruszone. Obecnie znaną zabawą jest szukanie pisanek, które są ukryte w ogrodzie. Najczęściej do zabawy zapraszane są dzieci, których rodzice oprócz pisanek ukrywają słodkości.

W Polsce istnieje wiele sposobów na zdobienie jajek.

Jajka można ozdobić skrawkami materiałów lub elementami wyciętymi z kolorowych papierów. Powstałe w ten sposób jajko nazywane jest oklejanką. Najbardziej popularnym sposobem na zabarwienie skorupki jajka jest gotowanie go w łupinach cebuli lub gotowym barwniku – otrzymamy wtedy kraszankę. Jeżeli chcemy urozmaicić ozdobę kraszanki, możemy wydrapać na niej (ostrym narzędziem) dowolny wzór, stworzymy w ten sposób drapankę. Najpopularniejszym sposobem zdobienia jajek było kiedyś wykonywanie wzorów gorącym woskiem, a następnie farbowanie skorupek. Dzięki temu otrzymywano pisanki, obecnie jednak nazwa ta upowszechniła się najbardziej i jajka ozdabiane różnymi technikami potocznie nazywamy w ten sposób.